Który kraj ma najstarszą konstytucję na świecie? ~~. Od razu mówię: nie są to Stany Zjednoczone Ameryki Północnej. Konstytucja aby nią była wcale nie musi mieć w tytule nazwy "Konstytucja". Przykładowo: konstytucja Austrii i Niemiec nie ma w nazwie sformułowania 'konstytucja" a jednak nią jest. Ostatnia data uzupełnienia pytania Jest jednak faktem, że jeszcze przed uchwaleniem polsko-litewskiej „Ustawy rządowej” pojawiły się w Europie akty prawne uznawane przez niektórych za pierwsze konstytucje na świecie. O Konstytucji 3 maja mówi się, że była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po amerykańskiej, a przed francuską). 10.02.1919 roku doszło do otwarcia obrad Sejmu Ustawodawczego, który po dziesięciu dniach uchwalił tzw. Małą Konstytucję. Była to w zasadzie krótka, prowizoryczna ustawa, mająca zostać zastąpiona pełnym dokumentem przy najbliższej okazji. Mała Konstytucja oddawała władzę ustawodawczą w ręce jednoizbowego Sejmu Ustawodawczego Jednocześnie konstytucja 3 maja była jedną z pierwszych nowoczesnych konstytucji na świecie. Polskie elity szlacheckie, które stały za jej opracowaniem na bieżąco śledziły wydarzenia w Stanach Zjednoczonych, gdzie konstytucja została uchwalona w 1787 roku, czy trwającą rewolucję francuską, gdzie już trwała dyskusja o jeszcze Konstytucja RP - najważniejsze informacje. Obecnie obowiązująca Konstytucja RP została uchwalona w dniu 2 kwietnia 1997 r. W związku na wagę Konstytucji jako aktu prawnego, została ona zatwierdzona przez obywateli RP w ogólnopolskim referendum (ponad 52% głosów było za), które odbyło się w dniu 25 maja 1997. Zapisy Konstytucji Prawo konstytucyjne zaliczane jest do prawa publicznego, a więc grupy dyscyplin prawniczych chroniących przede wszystkim interes publiczny. Normy tej gałęzi prawa mają zarówno charakter norm prawa materialnego (np. wolności, prawa i obowiązki obywateli), jak i prawa formalnego, realizującego normy prawa materialnego (np. regulamin Sejmu). uchwalenie Konstytucji 3 maja w Polsce (pierwszej w Europie, drugiej na świecie) pierwsze konstytucje, założenie pierwszego teatru publicznego w Polsce - Teatr Pierwszą na świecie była konstytucja Stanów Zjednoczonych (1787), drugą polska Konstytucja 3 maja z 1791, a trzecią konstytucja francuska z IX 1791. Nikitórzy uważają za pierwsze konstytucje : konstytucję Filipa Orlika z 1710 lub. konstytucję korsykańską z 1755 polski: Konstytucje państw Unii Europejskiej / pod red. Wiesława Staśkiewicza ; Biblioteka Sejmowa. – [Stan prawny na dzień 1 lipca 2011 r.]. – Warszawa : Wydaw. 3) plan wydatków budżetu państwa w roku budżetowym na: –realizację projektów pomocy technicznej programów finansowanych z udziałem środków europejskich i środków, o których mowa wart. 5 ust. 3 pkt 5), –realizację programów współfinansowanych z udziałem środków europejskich i wpłat do wspólnych budżetów pomocy technicznej u1NV. Konstytucja 3 Maja była pierwszą w Europie tzw. konstytucją formalną - a więc spisaną w formie jednolitego aktu prawnego. W czasie gdy ją uchwalano w Europie istniała już jednak jedna monarchia o charakterze monarchii konstytucyjnej - była to Wielka Brytania, w której konstytucja istniała w sensie materialnym - jako ogół norm i zasad dotyczących wykonywania władzy zapisanych w różnych aktach prawnych lub będących elementem tradycji prawnej. Historycznie pierwszym takim aktem była Wielka Karta Swobód (Magna Charta Libertatum) z 1215 roku, która ograniczała królewską wszechwładzę (po jej uchwaleniu król nie mógł np. uwięzić przedstawicieli wyższych stanów bez wyroku ani odebrać im majątku, nie mógł też odmawiać nikomu prawa do odwołania się do wymiaru sprawiedliwości), ale nie odbierała jeszcze monarsze realnej władzy. Jednak już Ustawa o prawach z 1689 roku położyła podwaliny pod obowiązującą do dziś formułę, zgodnie z którą król panuje, ale nie rządzi - ponieważ dawała przewagę nad monarchą parlamentowi. Od 1689 roku brytyjski monarcha nie mógł już - bez zgody parlamentu - zawieszać stosowania ustanowionego przez parlament prawa, nakładać podatków bez zgody parlamentu czy utrzymywać stałej armii w czasie pokoju. Wraz z Ustawą o następstwie tronu, która wprowadziła nakaz kontrasygnaty królewskich aktów (konieczności podpisania ich przez innego przedstawiciela władzy wykonawczej) oraz zakazywała królowi usuwać sędziów stworzyła ona fundament monarchii konstytucyjnej w formie, która funkcjonuje w Wielkiej Brytanii do dziś. Warto też pamiętać o konstytucji Korsyki - przyjętej w 1755 roku przez mieszkańców wyspy, którzy zbuntowali się przeciwko rządom Genueńczyków i utworzyli Republikę Korsyki z konstytucją dającą prawo do głosowania wszystkim mężczyznom w wieku powyżej 25 lat oraz przekazującą władzę w ręce wybieranego na trzyletnią kadencję parlamentu. Konstytucja obowiązywała do 1769 roku, gdy Korsyka została anektowana przez Francję. Za pierwszą spisaną konstytucję na świecie uznaje się jednak konstytucję amerykańską - uchwalona w 1787 roku i - podobnie jak brytyjska, materialna konstytucja - obowiązująca do dziś. Konstytucja amerykańska jest znacznie mniej szczegółowa od większości innych konstytucji co pozwala elastyczniej dostosowywać ją - w wyniku wykładni/wyroków Sądu Najwyższego - do zmieniającej się rzeczywistości. Charakterystyczną cechą tej konstytucji jest to, że jej częścią są wszystkie przyjmowane do niej poprawki - jest ich jak dotąd 27 - przy czym np. poprawka 21 znosi poprawkę 18 (druga wprowadzała prohibicję, pierwsza ją znosi). Konstytucja 3 Maja to druga spisana konstytucja na świecie i pierwsza w Europie, a zarazem pierwsza, która nie przetrwała do dzisiejszych czasów - obowiązywała w latach 1791-1793, a upadła w wyniku przegranej wojny I RP z Rosją i II rozbioru Polski. Między 1791 a 1815 rokiem szereg konstytucji i dokumentów o randze konstytucyjnej uchwalono we Francji, która od monarchii, przez republikę oraz cesarstwo powróciła znów do monarchii. Z kolei w 1814 roku uchwalono konstytucję Norwegii - drugą po amerykańskiej najdłużej obowiązującą konstytucję formalną na świecie (obowiązuje do dziś). 230 lat temu, 3 maja 1791 r., Sejm Czteroletni przyjął ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 maja. Była to druga na świecie i pierwsza w Europie ustawa regulująca organizację władz państwowych, a także prawa i obowiązki obywateli, wciąż jeszcze podzielonych na stany. Polska niemal od początku XVIII w. była państwem niesuwerennym. Z tego, że uzależniona od wschodniego sąsiada Rzeczpospolita jest słaba, a jej ustrój wymaga naprawy, zdawano sobie sprawę już w latach dwudziestych XVIII w. Na potrzeby przemian wskazywali król Stanisław August Poniatowski oraz Familia Czartoryskich, jednak kiedy wbrew stanowisku Rosji próbowali te reformy przeforsować, Polska zapłaciła za to pierwszym rozbiorem. Z doświadczenia rozbioru Poniatowski wyciągnął wniosek - nie może kolejny raz narazić Rzeczypospolitej na gniew Katarzyny II. Z reform nie zrezygnował, ale chciał ich dokonywać za zgodą carycy. Polityczne plany króla dotyczące sojuszu z Rosją rozmijały się jednak z nastrojami społeczeństwa, które miało dość rosyjskiej hegemonii, a skonfederowany sejm stał się widownią nastrojów antyrosyjskich, podsycanych dodatkowo przez Prusy. Caryca prowadząc wojnę z Turcją i Szwecją, udawała obojętność wobec działań Warszawy, co dało sejmowi możliwość czteroletniej działalności. Ster przejął zorientowany proprusko Ignacy Potocki, przywódca reformatorskiej części opozycji. Opozycja ta zdobyła w sejmie większość, którą stracił Stanisław August, szykanowany jako zwolennik orientacji prorosyjskiej. Sejm Czteroletni rozpoczął obrady w 1788, jednak dopiero latem 1790 r. wprowadzono do sejmu sporządzony w duchu ideologii republikańskiej projekt nowej konstytucji autorstwa Ignacego Potockiego. Osłabiał on władzę króla, czynił bezsilnym rząd, a sejmowi kazał tworzyć ustawy z większości instrukcji poselskich, hegemonem z kolei miały być sejmiki. Projekt likwidował także wolną elekcję i ustanawiał tron dziedziczny. Dyskusja w kwestii sukcesji ożywiła dawne obawy przed monarchą do tego stopnia, że pozostającym w sejmie klientom wrogich mu magnatów udało się nie dopuścić do sukcesji - zgodzono się jedynie na elekcję następcy za życia Stanisława Augusta. W listopadzie odbyły się sejmiki poselskie. Znaczące zwycięstwo wyborcze odniósł Stanisław August, który odzyskał w parlamencie większość, natomiast koncepcja Potockiego dotycząca rządzenia Rzecząpospolitą została przez sejmiki skompromitowana. W tej sytuacji 4 grudnia Potocki poprosił Stanisława Augusta o napisanie nowego projektu konstytucji. W trakcie tego spotkania ustalono, że projekt konstytucji będzie przygotowany w sekrecie pod kierunkiem króla, a następnie przedstawiony sejmowi w całości do zatwierdzenia. Od końca grudnia król pracował nad projektem ustawy zasadniczej, która miała wyraźnie monarchistyczny kierunek. Kiedy Ignacy Potocki otrzymał w styczniu projekt, naniósł wiele poprawek, tym razem w duchu republikańskim. Prace toczyły się na Zamku Królewskim w bardzo wąskim gronie, wymieniającym się kolejnymi wersjami projektu. Do grona oprócz Stanisława Augusta i Ignacego Potockiego należał marszałek koronnej konfederacji sejmowej Stanisław Małachowski, wpływowy publicysta ksiądz Hugo Kołłątaj i zaufany króla - poseł krakowski Aleksander Linowski. Pomiędzy Potockim a Poniatowskim pośredniczył Włoch Scipione Piattoli, sekretarz króla. 230 lat temu, 3 maja 1791 r., Sejm Czteroletni przyjął ustawę, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 maja. Była to druga na świecie i pierwsza w Europie ustawa regulująca organizację władz państwowych, a także prawa i obowiązki obywateli. Polska niemal od początku XVIII w. była państwem niesuwerennym. Z tego, że uzależniona od wschodniego sąsiada Rzeczpospolita jest słaba, a jej ustrój wymaga naprawy, zdawano sobie sprawę już w latach dwudziestych XVIII w. Na potrzeby przemian wskazywali król Stanisław August Poniatowski oraz Familia Czartoryskich, jednak kiedy wbrew stanowisku Rosji próbowali te reformy przeforsować, Polska zapłaciła za to pierwszym rozbiorem. Z doświadczenia rozbioru Poniatowski wyciągnął wniosek – nie może kolejny raz narazić Rzeczypospolitej na gniew Katarzyny II. Z reform nie zrezygnował, ale chciał ich dokonywać za zgodą carycy. Polityczne plany króla dotyczące sojuszu z Rosją rozmijały się jednak z nastrojami społeczeństwa, które miało dość rosyjskiej hegemonii, a skonfederowany sejm stał się widownią nastrojów antyrosyjskich, podsycanych dodatkowo przez Prusy. 2⃣3⃣0⃣lat temu #Sejm Czteroletni uchwalił Konstytucję 3 maja. Rocznica tego historycznego wydarzenia stała się jedną z najważniejszych dat w polskim kalendarzu – naszym świętem narodowym.????????#Konstytucja3Maja #3maja #PierwszawEuropie — Sejm RP???????? (@KancelariaSejmu) May 2, 2021 Caryca prowadząc wojnę z Turcją i Szwecją, udawała obojętność wobec działań Warszawy, co dało sejmowi możliwość czteroletniej działalności. Ster przejął zorientowany proprusko Ignacy Potocki, przywódca reformatorskiej części opozycji. Opozycja ta zdobyła w sejmie większość, którą stracił Stanisław August, szykanowany jako zwolennik orientacji prorosyjskiej. Sejm Czteroletni rozpoczął obrady w 1788, jednak dopiero latem 1790 r. wprowadzono do sejmu sporządzony w duchu ideologii republikańskiej projekt nowej konstytucji autorstwa Ignacego Potockiego. Osłabiał on władzę króla, czynił bezsilnym rząd, a sejmowi kazał tworzyć ustawy z większości instrukcji poselskich, hegemonem z kolei miały być sejmiki. Projekt likwidował także wolną elekcję i ustanawiał tron dziedziczny. Dyskusja w kwestii sukcesji ożywiła dawne obawy przed monarchą do tego stopnia, że pozostającym w sejmie klientom wrogich mu magnatów udało się nie dopuścić do sukcesji – zgodzono się jedynie na elekcję następcy za życia Stanisława Augusta. W listopadzie odbyły się sejmiki poselskie. Znaczące zwycięstwo wyborcze odniósł Stanisław August, który odzyskał w parlamencie większość, natomiast koncepcja Potockiego dotycząca rządzenia Rzecząpospolitą została przez sejmiki skompromitowana. W tej sytuacji 4 grudnia Potocki poprosił Stanisława Augusta o napisanie nowego projektu konstytucji. Dzień 3️⃣ maja przenosi nasze myśli ku wielkiemu wydarzeniu w historii Polski ????????. Tego dnia uchwalona została Konstytucja Rzeczpospolitej Obojga Narodów. #3maja jest rocznicą w naszych dziejach, z której słusznie dumni jesteśmy przed światem.#3maja #ŚwiętoNarodoweTrzeciegoMaja — Dowództwo Generalne (@DGeneralneRSZ) May 3, 2021 W trakcie tego spotkania ustalono, że projekt konstytucji będzie przygotowany w sekrecie pod kierunkiem króla, a następnie przedstawiony sejmowi w całości do zatwierdzenia. Od końca grudnia król pracował nad projektem ustawy zasadniczej, która miała wyraźnie monarchistyczny kierunek. Kiedy Ignacy Potocki otrzymał w styczniu projekt, naniósł wiele poprawek, tym razem w duchu republikańskim. Prace toczyły się na Zamku Królewskim w bardzo wąskim gronie, wymieniającym się kolejnymi wersjami projektu. Do grona oprócz Stanisława Augusta i Ignacego Potockiego należał marszałek koronnej konfederacji sejmowej Stanisław Małachowski, wpływowy publicysta ksiądz Hugo Kołłątaj i zaufany króla – poseł krakowski Aleksander Linowski. Pomiędzy Potockim a Poniatowskim pośredniczył Włoch Scipione Piattoli, sekretarz króla. Kołłątaj tłumaczy na polski Początkowo teksty proponowane pod dyskusję były spisywane po francusku, dopiero pod koniec prac ostateczny projekt został zredagowany przez ks. Kołłątaja na język polski. Projekt był gotowy już w marcu, wówczas zaczęto go ujawniać także innym posłom i senatorom. Z tego względu nie udało się do końca zachować tajemnicy przed konserwatywną, staropolską opozycją. Trzeba było zatem przyspieszyć o dwa dni termin przedłożenia sejmowi „Ustawy Rządowej”, planowany pierwotnie na 5 maja. Uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa regulująca ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Przyjmuje się, że Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie nowoczesną, spisaną konstytucją. W tym roku obchodzimy 230. Rocznicę Uchwalenia Konstytucji 3 Maja#3Maja — Zbigniew Kuźmiuk (@ZbigniewKuzmiuk) May 3, 2021 Przedłożenie sejmowi ustawy zmieniającej ustrój zaplanowano na okres tuż po świętach Wielkanocnych, kiedy większość posłów nie powróciła jeszcze do Warszawy, ponieważ obawiano się sprzeciwów konserwatystów. 2 maja 1791 r. w Pałacu Radziwiłłowskim odczytano projekt konstytucji, którą wspierać nazajutrz w sejmie obiecało ponad 100 posłów i senatorów. Przebieg sesji był wyreżyserowany. 3 maja 1791 r., po otwarciu obrad sejmowych, odczytano odpowiednio dobrane depesze dyplomatyczne, z których wynikało, że Polsce grozi kolejny rozbiór. Ignacy Potocki zwrócił się do króla, aby „odkrył widoki swoje ku ratowaniu ojczyzny”. Stanisław August odparł, że otrzymał projekt ustawy rządowej, nie ujawniając jej autora. Gdy tekst odczytano, wzbudził on wiele głosów sprzeciwu. Oponenci, którzy byli jednak w mniejszości, nastawali zwłaszcza na artykuł o dziedziczności tronu. Przed Zamkiem Królewskim obstawionym przez dowodzone przez księcia Józefa Poniatowskiego oddziały garnizonu warszawskiego już od wczesnego ranka 3 maja gromadził się rozentuzjazmowany tłum, gotów w razie potrzeby ratować Konstytucję przed jej przeciwnikami. Podniosłość czynu Sesja trwała siedem godzin. Uchwalenie Ustawy Rządowej udało się przeforsować przez aklamację, a król uroczyście zaprzysiągł konstytucję. Zdawano sobie sprawę z podniosłości tego czynu. Sejmujący mieli przekonanie, że ratują państwo przed upadkiem. Po przyjęciu Konstytucji udano się do pobliskiej kolegiaty św. Jana, aby odśpiewać „Te Deum laudamus”. Konstytucja była przełomowa z wielu punktów widzenia. Umożliwiła sprawne działanie sejmu, z którego wyrugowano „liberum veto”, wprowadzono głosowanie większością, a decyzje sejmu nie mogły być kwestionowane przez sejmiki. Stworzyła sprężystą władzę wykonawczą z rządem zwanym Strażą Praw i „niemalowanym” (realnie, a nie tylko formalnie działającym) królem na czele, przyjmując monteskiuszowski trójpodział władzy. Sukcesja tronu zastąpiła wolną elekcję, przy czym wyznaczony na następcę po Stanisławie Auguście Elektor Saski nie miał syna – przyszłą dynastię miał tworzyć mąż jego córki, „infantki polskiej”. Ustawa Rządowa rozszerzyła również podmiot polskiej demokracji – mieszczanie, choć nie stanowili osobnej izby parlamentu, zyskali realny wpływ na ustawodawstwo przez swoich „ablegatów”. Chłopów uznano za integralną część narodu i „najdzielniejszą kraju siłę”. Władza sądownicza pozostawała oddzielna od ustawodawczej i wykonawczej. Religia rzymsko-katolicka panującą Konstytucja traktowała religię rzymsko-katolicką jako panującą, jednak wszystkim innym wyznaniom zapewniała również tolerancję. Naród, uznany za hegemona, choć nie cały, jednak miał wpływ na rządy. Pozbawieni praw politycznych pozostali chłopi, odebrano je również szlachcie-gołocie, która jako klientela magnatów często zakłócała przebieg sejmików. Na szczególną uwagę w sprawach społecznych zasługuje artykuł o miastach królewskich, który został uchwalony 18 kwietnia i włączony do Ustawy Rządowej 3 maja. Mieszczanie otrzymali bowiem najważniejsze przywileje przysługujące dotąd tylko szlachcie, takie jak prawo nietykalności osobistej i majątkowej, prawo nabywania dóbr ziemskich, dostęp do niemal wszystkich stanowisk oraz realny udział we władzy, pełną autonomię administracyjną i sądową w miastach. Rok obowiązywania reform wynikających z Konstytucji pokazał, że jej rozwiązania zapewniły sprawne działanie państwa. Również z zagranicy docierały bardzo pozytywne oceny tych reform. Społeczeństwo nabrało wówczas przekonania, że w pierwszym momencie, kiedy zniknął nacisk ze strony Rosji – bo były to cztery lata (pozornej) suwerenności – potrafiło swój kraj odrodzić i uratować. Wielka reforma została zniweczona już w połowie 1792 r. Było to związane z militarną interwencją Rosji, wezwaną przez konserwatywną opozycję w formie konfederacji targowickiej. Po upadku Rzeczypospolitej Konstytucja 3 maja stała się symbolem wielkich dokonań i dowodem na to, że można było stworzyć silne, sprawne i nowoczesne państwo. Jej legenda pobudzała do walk o jego odrodzenie przez cały okres zaborów. Polacy dzięki przyjęciu Konstytucji 3 maja odzyskali poczucie własnej wartości i szacunek dla swego politycznego dziedzictwa. W latach niewoli były to ważne czynniki wzmacniające wolę walki o odzyskanie państwowości. Źródło: PAP